Bez granic albo… bez lilak
Bez granic? – nie co kontrowersyjny początek tematu dla projektu szkolnego. Bez granic – w szkole, która przez wielu ekspertów uważana jest za barierę w kreatywności, samodzielności i innowacyjności, choć jednocześnie mocno podkreśla ich wartość.
Tak - bez granic – gdyż projekt, który
zamierzamy zrealizować jest projektem pozalekcyjnym. Nie musimy realizować
kolejnych zagadnień z podstawy programowej, nie będziemy sprawdzeni w kolejnym
egzaminie.
Możemy pozwolić
uczniom poszerzać ich horyzonty, możemy łączyć ze sobą treści pozornie nieprzystające
do siebie (np. bez granic i bez lilak). Możemy razem z uczniami wykraczać poza
schematy, możemy „bawić się” nauką, „bawić się” słowem, możemy współpracować,
możemy debatować, możemy tworzyć, możemy się zaangażować i zaprezentować swoje
pasje, swoje umiejętności, możemy przekraczać własne bariery.
Możemy mieć inne zdanie, inne pomysły i cały
czas realizować wspólne zadanie. Współpraca przy osiągnięciu wspólnego celu nie
musi być uwarunkowana takim samym myśleniem, nie musi być podporządkowaniem jednemu
pomysłowi. Współpraca – powinna być polem, na którym konfrontowane będą różne
wizje, różne doświadczenia i z tego ma powstać jeden, wspólny projekt.
I to jest nasza propozycja
– otwarta, nieco prowokacyjna, pozornie sprzeczna, różnorodna, odwołująca się
do doświadczeń i wyobraźni.
Propozycja
nastawiona na proces – nie z góry określony efekt.
Próbujmy, nie
zamykajmy się w schematach, zmieniajmy perspektywy i zobaczmy znane inaczej;
nie lepiej czy gorzej – inaczej.
Granica – ograniczenie czy zabezpieczenie?
Granice, mury, bariery – są elementem
naszego życia.
Określenie „granica” ma wiele znaczeń i
spotykamy się z tym terminem w wielu obszarach naszej codzienności.
Czy granice są tylko ograniczeniem,
czy tylko nas blokują,
czy może są gwarantem naszego
bezpieczeństwa?
Może określenie norm, które regulują nasze
funkcjonowanie jest lepszym rozwiązaniem niż niczym nieograniczona swoboda
myślenia czy działania?
Taką tematykę zaproponowaliśmy do dyskusji.
Nadal chcemy, „aby język giętki, powiedział
wszystko, co pomyśli głowa”.
Szukanie argumentów, sztuka ich
prezentacji, umiejętność słuchania i celnej riposty – to umiejętności, które
uczniowie mają kształcić w tym projekcie.
Głową muru nie przebijesz...
Komunikacja, umiejętność posługiwania się
słowem, precyzja wypowiedzi, świadome korzystanie z języka – to jedna z
podstawowych umiejętności każdego ucznia i… jedna z barier…
Wszyscy potrafimy mówić, czasami mówimy za dużo,
czasami nie na temat, często nie rozumiemy, co do nas mówią, bywa, że na końcu
języka mamy to, co chcemy powiedzieć i… nie wiemy jak.
„Chodzi
mi o to, aby język giętki, powiedział wszystko, co pomyśli głowa…” – pięknie Juliusz Słowacki zdefiniował
komunikację językową. Umieć ubrać w słowa nasze myśli, tak, by zrozumieli nas
inni.
Rozumieć język z całym kontekstem kulturowo-historycznym – to wyzwanie
tego projektu.
A co może być lepszym sprawdzianem niż
zmierzenie się ze związkami frazeologicznymi.
Granica,
bariera, mur, ogrodzenie, zapora
- najpierw wyrazy bliskoznaczne.
Potem szukanie frazeologizmów:
Głową
muru nie przebijesz.
Dojść
do ściany.
Granice
wyobraźni.
Przyparty
do muru.
Jak
grochem o ścianę…
Granice
wytrzymałości.
Zielona
granica.
Przekraczać
granice własnej (…)
Następnie próby
wyjaśnienia tych frazeologizmów.
Na koniec
przedstawienie w krótkich scenkach znaczenia wybranego frazeologizmu.
I powstały scenki.
Niestety, niektóre inspirowane rzeczywistością medialną, gdzie agresja, jest pokazywana,
jako coś atrakcyjnego, mającego przyciągnąć uwagę.
Okazało się, że
granice bywają potrzebne. Niestety są obszary, na które nie chcemy wchodzić:
tania sensacja, epatowanie przemocą, zabijanie, wulgaryzmy, brak szacunku dla
innych.
Wspólne obejrzenie
scenek, analiza treści, ocena wystąpień, szukanie mocnych stron i słabości,
które trzeba wyeliminować – to była cenna lekcja. Dla wszystkich i Uczniów i
Nauczycieli. Czasami trzeba dojść do ściany, zatrzymać się i podjąć decyzję o
zmianie.
I wykorzystaliśmy
te nasze doświadczenia podczas kręcenia nowych scenek.